کد مطلب:43393 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

خانم معلم 26 سالهاي هستم كه شوهرم خيلي سخت گير و متعصب بوده و زود قهر ميكند و به من اجازه فعاليتهاي اجتماعي را نميدهد و من نيز در برابر تعصبهاي بيجاي او صبور بودم، ولي ديگر خسته شدم. چه بايد كنم؟ لطفاً راهنمايي نماييد.

خواهر گرامي! از اين كه با ما مكاتبه نموده و مشكلات خود را طرح كرديد، سپاس گزاريم.

در فرهنگ اسلام براي مردان و زنان وظايف و حقوق متقابل بيان شده است كه با رعايت آنها ميتوان خانوادهاي نظاممند، آرماني و موفق داشت. از سوي ديگر ناديده گرفتن عوامل موفقيت نيز، نظام خانوادگي را به هم زده و ستون فقرات آن را در هم ميشكند. يكي از مؤلّفههاي مهم خانواده موفق تحمل سختيهايي است كه در مسير پر فراز ونشيب زندگي مردان و زنان پيش ميآيد. يك زن هنرمند آن است كه در برابر همه سختيها و مشكلات خانواده، به ويژه شوهر خود، صبور و شكيبا باشد و خانهاي را كه همانند جهنم است، تبديل به بهشت نمايد. چه بسا زناني بودندكه زندگاني تلخ را شيرين و از شوهران بد اخلاق و سختگير خويش انسانهاي موفق و خوش اخلاق ساختهاند.

از ديدگاه اسلام شوهر داري به قدري اهميت دارد كه آن را در رديف جهاد در راه خدا قرار داده و جهاد زن را خوب شوهر داري دانسته است. (1)

پيامبر اسلام(ص) فرمود: هر زني كه شوهرش راضي باشد، داخل بهشت ميشود (2).

سختگيري وتعصبات شوهران نسبت به همسرشان را ميتوان به دو دسته تقسيم نمود:

1 - سختگيريهاي معقول و منطقي،

2 - سختگيريهاي و تعصبات غير معقول و غير منطقي.

برخي از سختگيريها و تعصبات مردان ريشه در تعصبات ديني و معارف ديني دارد كه اين نوع تعصب پديدهاي ارزشمند است ، زيرا برخي از تعصبات مردان، عامل مهم بازدارنده زنان از ناهنجاريها و مفاسد اجتماعي واقتصادي است. متأسفانه برخي از زنان از عدم سختگيريهاي مردان سوء استفاده كرده، به اسراف پرداخته و مرتكب مفاسد اجتماعي ميشوند. از سوي ديگر متأسفانه برخي از مردان كه تعصبات ديني و ناموسي خويش را فراموش كرده، زنان خود را رها نمودهاند، و همين عدم تعصب ديني، عامل گرايش زنان آنها به مفاسد و اسراف بوده است. از سوي ديگر مردان تعصب دارند كه زنان آنها با مردان نامحرم هم صحبت شوند.

واقعيت آن است كهمردان وظيفه دارند كه بر تمام اعما و رفتار زنان نظات كنند، زيرا زن موجود عاطفي بوده و زود تحت تأثير افكار و فريب ديگران قرار ميگيد و دچار مشكل ميشود. يكي از نويسندگان مينويسد:

زن يك موجود عاطفي است. غالباً احسساتش بر تعقلات غلبه دارد... [و] زود شيفته و مجذوب ميگردد. زود آزرده خاطر ميشود. در مقابل خواستههاي نفساني و مظاهر فريبنده خيلي زود متأثر ميشود...

پس اگر مرد بر اعمال و رفتار همسرش نظارت داشته باشد، به صلاح خانواده ميباشد و بدين وسيله ميتواند بسياري از خطرهاي احتماي را دفع كند. بدين جهت در آيين مقدس اسلام مرد به عنوان قيّم و سرپرست خانواده تعيين شده و در مقابل آنها مسئوليت دارد. (3)

متأسفانه برخي از تعصبات و سختگيريهاي مردان غير معقول و غير منطقي بوده و ريشه در معارف ديني ندارد. اسلام با اين گونه سختگيريها مخالف بوده و با آن مبارزه نموده است.

سختگيريهاي غير منطقي يكي از آفات و آسيبهاي نظام خانواده بوده و استحكام آن را تهديد ميكند، برخي از مردان با سختگيريهاي غير منطقي خانه را به زنداني تبديلي ميكنند كه زن بايد در آن زنداني بوده از هر گونه فعاليتهاي اقتصادي و اجتماعي پرهيز كند.

نكته قابل دقت آن است كه زن بايد در برابر سختگيريهاي غير معقول شوهر خويش از چه عوامل و راهكارها بهره گيرد؟

براي تعصب زدايي و رفع سختگيريها و تعصبات غير معقول مردان ميتوان راهكارهاي زير را ارائه داد:

1 - شناسايي عوامل تعصب و سختگيريها.

يكي از راهكارهاي مهم مبارزه با تعصبات و سختگيريهاي غير معقول شوهر، شناسايي عوامل و سپس مبارزه با آن است. زن بايد بداند چرا شوهر او تعصب غير معقول دارد؟ اگر تعصبات مرد ريشه در عملكرد زن دارد، بايد در رفتار و اعمال خود تجديد نظر كند و از صحبت نمودن با مردان نامحرم اجتناب نموده و از رفت و آمدهاي غير ضروري پرهيز كند و به اصلاح خويش بپردازد؛ تا زمينههاي تعصبات غير معقول مرد را ريشه كن نمايد.

از سوي ديگر اگر تعصبات و سختگيريهاي مردان، ريشه در فرهنگ، سنتها و باورهاي ديني دارد، بايد به فرهنگ سازي و فرهنگ پروري بپردازد؛ يعني طوري بايد زن رفتار كند كه باورها و سنتهاي شوهر تغيير كند. البته فرهنگ سازي و روش برخورد زن با سنت و باورهاي شوهر بايد به گونهاي باشد كه پيامدهاي منفي در پي نداشته باشد.

2 - گفتگو فرهنگي و اخلاقي.

يكي از عوامل تأثير گذار در رفع تعصبات مردان، گفتگوي فرهنگي و اخلاقي است. اگر زن و مرد صاحبان انديشه و مطالعه و فرهنگ هستند، بايد با تشكيل جلسات به تعصب زدايي بپردازند و اين پرسش را مطرح كنند كه چرا برخي از مردان تعصبات غير منطقي نسبت به زنانشان اعمال ميكنند؟

با طرح اين سؤال ميتوان هم تعريف دقيق از تعصب و سختگيري ارائه نمود و هم به شناخت عوامل آن پرداخت. برخي از عناصر را زنان به عنوان عوامل تعصب و سختگيري ميشناسند، و حال آن كه مردان آنها را سختگيري نميدانند. تشكيل جلسات مشورتي بين زن و شوهر سبب ميشود كه تعصبات مرد به حداقل برسد.

3 - رشد فكري.

يكي از راههاي جلوگيري از سختگيريهاي غير معقول شوهران، رشد فكر دادن به آنان است.

البته برخي از مردان به دليل تعصبات و غيرت، شايد به راهنمايي و نصيحت زنان ارزش قايل نباشند، ولي زنان ميتوانند با راهكارهاي كاربردي و ظرافتها به هدايت و ارشاد مردان بپردازند. زنان ميتوانند با ترغيب شوهران به خواندن كتابهاي مانند: آيين همسرداري، اثر آقاي ابراهيم اميني، بهشت خانواده، اثر مرحوم دكتر مصطفوي، نظام خانواده در اسلام، اثر آقاي حسين انصاريان و... به رشد فكري شوهرشان كمك كنند. از سوي ديگر زنان ميتوانند با برنامهريزي قانونمند، شوهرشان را به ديدن سريالهاي آموزنده و خواندن روزنامهها و... تشويق نمايند.

4 - تحمل مشكلات و سخت گيريها.

يكي از راه كار مهم آن است كه زنان با رفتار و گفتار وتحمل سختيها، به تعصب زدايي و رفع سختگيريهاي مردان بپردازند. زن ميتواد از انسانهاي متعصب، انسانهاي معتدل و منطقي بسازند. اگر زنان در برابر سختگيريهاي شوهرشان به احترام قايل شده و محبت كنند، مردان تحت تأثير قرر ميگيرند، زيرا مردان عاطفه داشته و عاشق محبت هستند. شايد بر همين اساس باشد كه در حوزه تعليماتي اسلام سفارش شده است كه زنان به مردان اظهار محبت نموده و به آنان احترام گذارند.

از محبت تلخها شيرين شود

وز محبت مسها زرين شود (4)

پيامبر(ص) فرمود: بهترين زنان شما، زن هايي هستند كه داراي عشق و محبت باشند. (5)

امام رضا(ع) نيز فرمود: بعضي زنها براي شوهرشان بهترين غنيمت هستند: زناني كه به شوهرشان اظهار عشق و محبت كنند. (6)

زن ميتواند خانه را به صورت بهشت برين درآورد، و ميتواند به صورت جهنم سوزاني تبديلش سازد. ميتواند شوهرش را به اوج ترقي برساند و ميتواند به خاك سياهش بنشاند. زن اگر به فن شوهرداري آشنا باشد و وظايفي را كه خدا برايش مقرر فرموده انجام دهد، ميتواند از يك مرد عادي بلكه از مرد بيعرضه و بيلياقت، يك شوهر لايق و آبرومند بسازد. يكي از دانشمندان مينويسد: زن قدرت عجيبي دارد. مثل قضا و قدر است هر چه بخواهد، همان است. (7)

5 - هدايت و ارشاد فاميل.

يكي از راهكارهاي مهم جلوگيري از تعصبات و سختگيري مردان، نصيحت و هدايت بستگان و فاميل است. اگر راهكارهاي بيان شده تأثيرگذار نشود، زن ميتواند تعصبات و سختگيريهاي غير معقول و غير منطقي شهور را با بستگان او در ميان گذارد و از آنان كمك بخواهد. البته بايد كمك خواستن از آنان با راه كارهاي منطقي وكاربردي صورت گيرد كه پيامدهاي منفي نداشته باشد. بستگان شوهر، بايد به او بفهمانند كه زن زنداني و اسير مرد نيست و زنان حق دارند كه در فعاليتهاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي شركت نمايند و دين براي آنها استقلال اقتصادي و اجتماعي را پيش بيني نموده است و مرد بايد تعصبهاي غلط و توهمات بيجا را از خويش دور كندو بر طبق موازين عقل و وجدان رفتار كند و نسبت به همسر خويش از هر گونه سوء ظن پرهيز نمايد. پيامبر(ص) فرمود: هر كس همسرش را (بيجهت) متهم به زنا كند، همانند ماري كه از پوستش خارج ميشود، از حسناتش خارج خواهد شد و به تعداد موهاي بدنش هزار گناه در نامه اعمالش ثبت خواهد شد. (8)

امام علي(ع) خطاب به فرزندش او را به تعصبهاي معقول فرا خوانده و از تعصبهاي غير منطقي نهي نمود: مواظب باش در غير موضوع غيرت، غيرت به خرج ندهي، زيرا اين عمل افراد صحيح را به سوي فساد و افراد پاكدامن را به جانب گناه متمايل خواهد ساخت. (9)



1 . بحار الانوار، ج 100، ص 255.

2 . مستدرك الوسايل، ج 2، ص 552.

3 . ابراهيم اميني، آيين همسرداري، ص 325 - 326.

4 . مثنوي معنوي، به نقل از مرتضي مطهري، جاذبه و دافعه، ص 50.

5 . بحار الانوار، ج 100، ص 235.

6 . مستدرك الوسايل، ج 2، ص 532.

7 . ابراهيم اميني، آيين همسرداري، ص 14.

8 . بحار الانوار، ج 100، ص 248.

9 . همان، ص 252.